Trójwymiarowy obraz na sali operacyjnej to jeszcze większa precyzja 

Zabieg w krakowskim szpitalu wykonano z wykorzystaniem robota da Vinci. Największym wyzwaniem było jednak zaplanowanie zabiegu z uwagi na stopień zaawansowania choroby. Lekarze do zaplanowania operacji wykorzystali HoloLens 2, czyli gogle rozszerzonej rzeczywistości firmy Microsoft i oprogramowanie firmy MedApp S.A. Rzeczywiste dane obrazowe pacjentki zostały wykorzystane do stworzenia hologramów przedstawiających wewnętrzne narządy miednicy mniejszej, które posłużyły do zaplanowania operacji. Chirurdzy zyskali nowe możliwości wizualizacji i prezentacji danych medycznych, dzięki czemu mogli zobaczyć oraz ocenić zrosty i ogniska endometriozy, jak również ich dokładną lokalizację w stosunku do innych narządów. Umożliwiło to przeprowadzenie bezpiecznej operacji, a tym samym przywrócenie komfortu życia pacjentki. 

- W naszym szpitalu wiele projektów uruchomiliśmy z myślą o zdrowiu i szczęściu kobiet. Jakość życia wielu naszych pacjentek zmieniła się dzięki pracy naszych zespołów, ich wytrwałości i zaangażowaniu na rzecz poprawy jakości opieki ginekologicznej. W Polsce dramatycznie brakuje odpowiedniej liczby wyspecjalizowanych ośrodków i zespołów medycznych zajmujących się leczeniem endometriozy. Diagnostyka tej choroby trwa latami, a cierpienie kobiet jest często bagatelizowane i kwitowane stwierdzeniami: „taka jest Pani uroda” lub „musi boleć”. Nie musi, a wręcz nie powinno, gdyż skuteczne leczenie jest kwestią wiedzy, doświadczenia, kompetencji i odpowiednio zorganizowanej opieki – mówi Joanna Szyman, prezes zarządu Grupy NEO Hospital, do której należy Szpital na Klinach. 

Skomplikowany zabieg usunięcia głęboko naciekającej endometriozy z wykorzystaniem rozszerzonej rzeczywistości 

Krakowski Szpital na Klinach jako pierwszy ośrodek w Polsce, do zabiegu operacyjnego leczenia endometriozy wykorzystał HoloLens, czyli gogle rozszerzonej rzeczywistości firmy Microsoft, które umożliwiają chirurgowi wyświetlanie narządów wewnętrznych pacjenta w trójwymiarze, w formie hologramów. Projekcja wirtualnych narządów 3D możliwa jest dzięki specjalnemu oprogramowaniu firmy MedApp S.A. – CarnaLife Holo, które przetwarza obraz pochodzący z tomografii komputerowej (CT) lub rezonansu magnetycznego (MR) do postaci hologramów. Lekarz może wchodzić w interakcję z wyświetlanym hologramem przedstawiającym struktury anatomiczne, między innymi obracając go, skalując, przemieszczając, czy też wchodząc w ich wnętrze – przy pomocy gestów i komend głosowych, bez utraty sterylności i konieczności współpracy z dodatkowym technikiem.

 - Chirurgiczne leczenie głęboko naciekającej endometriozy wiąże się z istotnymi trudnościami dla operujących lekarzy z powodu zaburzonej anatomii w obrębie narządów miednicy mniejszej. W praktyce oznacza to, że operacja  wiąże się z dużym ryzykiem poważnych powikłań śródoperacyjnych, jak np. uszkodzenia jelit, pęcherza moczowego i moczowodów oraz dużych naczyń w miednicy mniejszej, a także powikłań późnych, takich jak przetoki odbytniczo-pochwowe i pęcherzowo-pochwowe. Wykorzystanie hologramów opartych na rzeczywistych danych pacjentki pozwala stworzyć wewnętrzny model narządów miednicy mniejszej. Dzięki wsparciu rozszerzonej rzeczywistości chirurdzy zyskują nowe możliwości wizualizacji i prezentacji danych  medycznych, dzięki czemu są w stanie  zobaczyć oraz ocenić zrosty i ogniska endometriozy, jak również ich dokładną lokalizację w stosunku do innych narządów, co pozwala na bezpieczne i dokładne zaplanowanie operacji i zmniejszenie ryzyka powikłań- mówi dr n. med. Maciej Olszewski z krakowskiego Szpitala na Klinach.

Endometrioza – co to za choroba?

Endometrioza to druga, co do częstotliwości występowania, choroba młodych kobiet. Cierpieć z jej powodu może w Polsce aż 2 mln kobiet! Stanowi jedną z głównych przyczyn niepłodności i w wielu przypadkach wiąże się z przewlekłym bólem. Kobiety cierpią latami, bezskutecznie poszukując pomocy, często tracąc szansę na macierzyństwo i normalne życie.

Z uwagi na fakt, że nie jest odpowiednio wcześnie wykrywana lub jest diagnozowana zbyt późno, prowadzi do wielu powikłań, uniemożliwia zajście w ciążę, a dla większości kobiet wiąże się z przewlekłym bólem, który przyczynia się do znaczącej utraty jakości życia. W krakowskim Szpitalu na Klinach w ubiegłym roku powstało kompleksowe Centrum Leczenia Endometriozy, w którym pacjentki mogą liczyć na pomoc z zakresie diagnostyki i nowoczesnego leczenia operacyjnego z wykorzystaniem robota da Vinci. Od lipca 2022 r. pracę ginekologów wspiera rozszerzona rzeczywistość, której wykorzystanie pozwala na bezpieczniejsze zaplanowanie i przeprowadzenie skomplikowanego zabiegu, jakim jest usunięcie głęboko naciekającej endometriozy. 

Które kobiety są narażone na endometriozę?

Endometrioza jest zależną od estrogenów, wyniszczającą kobiecy organizm chorobą, która dotyka głównie kobiety w wieku rozrodczym, pomiędzy 20, a 40 rokiem życia. Jej zachowanie kliniczne jest niezwykle niejednorodne, od bezobjawowego do ciężkiego zaburzenia struktur anatomicznych obejmującego jajniki, macicę i jajowody, ale także wiele narządów pozagenitalnych takich jak moczowody, pęcherz oraz jelita. Główne objawy endometriozy to niepłodność, bolesne miesiączkowanie, przewlekły ból w miednicy, ból podczas współżycia czy oddawania moczu. Mogą występować również inne, bardzo niespecyficzne problemy, takie jak m.in. nudności, czy osłabienie organizmu. Endometrioza polega na obecności ognisk błony śluzowej macicy poza jamą macicy. Tkanka ta jest aktywna hormonalnie. Wszczepy endometriozy mogą lokalizować się na jelitach, pęcherzu moczowym, otrzewnej, a także jajnikach i jajowodach, czego konsekwencją są różne stany chorobowe adekwatne do umiejscowienia endometriozy, np. torbiele jajników, krwiomocz, krwawienie z przewodu pokarmowego. W przebiegu choroby dochodzi do tworzenia się zrostów, co może być przyczyną niepłodności, a także przewlekłego bólu miednicy mniejszej. Opóźnienie w postawieniu diagnozy i wdrożeniu leczenia może skutkować rozprzestrzenieniem się endometriozy.  – wyjaśnia dr n.med. Maciej Olszewski z krakowskiego Szpitala na Klinach. 

Jak się leczy endometriozę? 

Leczenie endometriozy i rodzaj podjętej ścieżki terapeutycznej zależą od stopnia jej zaawansowania, typu, jak również od wieku pacjentki oraz jej planów macierzyńskich. Pierwsza linia leczenia z reguły obejmuje terapię zachowawczą, która ma głównie na celu eliminowanie dolegliwości bólowych oraz zahamowanie wzrostu śluzówki macicy i ognisk endometriozy. W przypadku niepowodzenia lub braku tolerancji tej formy leczenia, często najskuteczniejszym sposobem leczenia endometriozy jest zabieg chirurgiczny, a za złoty standard uważa się podejście minimalnie inwazyjne. Chirurgia robotyczna zajmuje coraz ważniejsze miejsce w leczeniu endometriozy, zwłaszcza w celu uzyskania bezpiecznej i radykalnej operacji endometriozy głęboko naciekającej (DIE). Pozwala chirurgowi na przezwyciężenie wewnętrznych ograniczeń technicznych konwencjonalnej laparoskopii, dzięki większej swobodzie ruchów możliwej przy pomocy siedmiostopniowych instrumentów laparoskopowych, doskonałemu powiększeniu obrazu pola operacyjnego z kamery 3D o wysokiej rozdzielczości oraz eliminowaniu drżenia rąk operatora.  Jest bezpieczną i doskonale sprawdzającą się techniką w zaawansowanych stadiach choroby –  mówi dr n.med. Maciej Olszewski z krakowskiego Szpitala na Klinach.

Operacyjne leczenie endometriozy wymaga interdyscyplinarnego, doświadczonego zespołu. Zespół chirurgiczny krakowskiego Szpitala na Klinach obejmuje ginekologa, urologa oraz chirurga. Jednostka jest jedynym centrum w południowej Polsce, gdzie zabiegi endometriozy są wykonywane z wykorzystaniem robota da Vinci. Wykorzystanie robota pozwala na działanie w trudno dostępnych miejscach z wysoką precyzją, co  maksymalizuje szanse, że lekarz usunie wszystkie zmienione przez endemetriozę tkanki, a jednocześnie, dzięki tej precyzji chirurg może zachować nerwy np. zaopatrujące pęcherz.  - Naszym celem jest nie tylko powrót pacjentki do zdrowia fizycznego, ale też uzyskanie przez nią pełnej jakości życia po zabiegu. Nawet po skomplikowanych operacjach można zapewnić pacjentkom komfort, a systemy robotyczne to w pewnym sensie przedłużenie rąk lekarza, pozwalające dotrzeć mu w precyzyjny sposób w zamierzone miejsce bez uszkodzenia narządów sąsiednich z zaoszczędzeniem pęczków nerwowych. W naszym szpitalu dbamy o najwyższy komfort pacjentek, dlatego zapewniamy im także opiekę psychologiczną i rehabilitację. – dodaje.